Araştırma yaparken, çalıştığımız konuyu derinlemesine incelemek için uygun bir yöntem ya da yöntemler bütünü seçmemiz gerekir. Röportajlar, anketler ya da modelleme teknikleriyle karmaşık su sistemlerini anlamaya çalışırız. Peki ya araştırmacılar, araştırmalarını yürüttükleri nehirler, kanallar ve kıyı şeritleri boyunca katılımcılarla birlikte yürürse ne olur? İşte “su yürüyüşü” olarak adlandırılan yaratıcı ve katılımcı bir araştırma yöntemi tam da bu fikre dayanıyor. WIREs Water dergisinde Kirsty Holstead ve arkadaşları tarafından yayımlanan bir makalede bu yöntemin detayları inceleniyor. Bu yazıda Holstead, yürüyüşün nasıl bir öğrenme, dinleme ve insanları, suyu ve mekânı birbirine bağlama aracı haline geldiğini anlatıyor.
Su Yürüyüşü Nedir?
Su yürüyüşü, insanların suyla olan duygusal, kültürel, tarihsel ve politik ilişkilerini keşfetmek için yapılandırılmış ama esnek bir araştırma yaklaşımıdır. Genellikle formelleştirilmeden kullanılan bu yöntem, su kullanımı, yönetimi ve yönetişimi konularındaki sosyal dinamikleri ortaya çıkarmada yeni bakış açıları sunabilir. Bu yazı, su yürüyüşünü sosyal su araştırmalarında kullanmak isteyenler için bir giriş niteliğindedir.
Su Yürüyüşü Nasıl Uygulanır?
Su yürüyüşü yöntemi oldukça basittir. Araştırmacılar, katılımcıları bir dere, göl veya kentsel su yolu boyunca birlikte yürümeye davet eder. Bu yürüyüşler, su altyapısını gözlemlemek için şehir sokaklarında yapılabileceği gibi, parklar, nehir kenarları ya da kamu kurumları gibi yerleri de içerebilir. Bazen bu yürüyüşler, balık tutma ya da içme suyu toplama gibi günlük pratikleri de kapsayarak, bireylerin ve toplulukların suyla olan etkileşimlerini daha yakından gözleme imkânı verir.
Uygulama Biçimleri
Yürüyüş esnasında yapılanlar, araştırmanın amacına göre değişiklik gösterir. Örneğin Holstead, topluluk üyeleriyle birlikte yaşadıkları taşkın bölgelerini gezerek, toplulukların sel tepkilerini ve yerel otoritelerle nasıl iş birliği yapılabileceğini araştırmıştır. Kevin Greksch, Birmingham’da politika yapıcılarla yürüyerek İngiltere’deki yönetişim yapılarını tartışmıştır. James Bonner, Malavi’de suyun anlamlarını konuşmuştur. Laura Major ise katılımcılarla oluşturulan haritalar eşliğinde yalnız başına yürüyüşler gerçekleştirmiştir.
Yöntemi Şekillendiren 3 Boyut
Araştırmada üç temel değişken tespit edilmiştir:
- Yürüyüşü kimin yönettiği: Araştırmacı ya da bölgeyi bilen bir katılımcı olabilir.
- Yürüyüşün yapısı: Rastgele bir dolaşmadan planlı bir rotaya kadar uzanabilir.
- Su ile etkileşim düzeyi: Su sadece bir arka plan olabileceği gibi, olayların merkezinde de yer alabilir. Hatta duyusal ya da sanatsal yaklaşımlarla da incelenebilir.
Bu boyutlar değer yargısı taşımaz; sadece araştırmacıların kendi bağlamlarına uygun yöntem seçmelerine yardımcı olur.
Su Yürüyüşü Neden Önemlidir?
Su yürüyüşü, gözlem ve düşünme için bir alan yaratır. Katılımcılar çevreyle etkileşime girdikçe, suyu sadece bir kaynak olarak değil, günlük yaşamlarındaki bir varlık olarak da nasıl deneyimlediklerini ifade ederler. Araştırmacılar bu süreçte konuşmaları kaydeder, notlar alır ve görsel materyaller toplar.
Su yürüyüşleri, geleneksel yöntemlerin çoğu zaman yakalayamadığı insan deneyimini ortaya çıkarır. Masa başında değil, suyun aktığı, biriktiği ya da taştığı yerlerde yapılan araştırmalar, teoriyi gerçek yaşamla buluşturur.
Su Yürüyüşlerinin Sağladığı Katkılar
- Anlamlı diyalog fırsatları sunar: Katılımcılar tanıdık ortamlarda daha rahat ve açık olabilir, yan yana yürümek daha dengeli bir güç ilişkisi yaratabilir.
- Duygusal ve kültürel bağlar kurar: Su yalnızca H₂O değildir. Anılar, korkular, sevinçler taşır. Su yürüyüşleri bu hikâyeleri açığa çıkarabilir.
- Politika geliştirmeye katkı sağlar: İnsanların suya dair duygularını anlayan karar vericiler, daha işlevsel ve kabul gören sistemler tasarlayabilir.
- Farklı araştırma amaçlarına uyarlanabilir: Kırsaldan kente, farklı bağlamlara göre şekillendirilebilir.
Zorluklar
Bu yöntemin bazı zorlukları da vardır. Güzergâh seçimi, güvenlik önlemleri, fiziksel erişilebilirlik gibi lojistik detaylar önceden planlanmalıdır. Ayrıca su yürüyüşleri sırasında kişisel ve hassas bilgilerin paylaşılması mümkündür. Bu nedenle etik izinler ve gizlilik konularına özen gösterilmelidir.
Kaynak: https://www.globalwaterforum.org/2025/05/20/using-water-walks-in-social-water-research/