Sürdürülebilir su yönetimi, suyu temiz tutmaktan geçmektedir. Suyun temizliğinde ise arıtma tesisleri büyük rol oynamaktadır. Deniz, nehir, göl vb. su ortamlarında atık su arıtma süreci klasik yöntemlerde yetersiz kalmaktadır. Tam bu noktada ileri biyolojik atık su arıtma tesisleri devreye girmektedir. Peki süreç nasıl işliyor? Arıtma tesisleri, İleri Biyolojik Arıtma Tesislerine nasıl çevriliyor?
Arıtma Tesisi Nedir?
Arıtma Tesisleri, daha doğru ifadeyle Atık Su Arıtma Tesisleri evsel, endüstriyel veya yağmur sularından kaynaklanan kirletici maddeleri, fiziksel, kimyasal ve biyolojik işlemlerle temizleyerek çevreye daha güvenli şekilde geri kazandırılmasına yarayan sistemlere denir.
Atık Su Arıtma Aşamaları: Atık su arıtımı üç aşama da gerçekleşir. İlk önce ön arıtma yani fiziksel arıtma yapılarak ızgaralarda kum ve büyük parçalar ayrıştırılır. Bir sonraki adımda birincil arıtma ile katı maddeler çökeltme havuzlarında fiziksel olarak ayrılır. Son aşama da ise biyolojik arıtma yapılır ve su içerisindeki organik kirleticiler parçalanarak temizleme sağlanır. Fakat azot, fosfor ve patojenlerin temizlenmesinde yeterli olmamaktadır.
Patojen, hastalığa sebebiyet veren organizmalara verilen genel addır. Bakteri, Virüs, mantar, parazit buna bir örnektedir.
İleri Biyolojik Arıtma Tesisi Nedir?
İleri Biyolojik Atık Su Arıtma Tesisi, yukarıda bahsettiğimiz atık su arıtma süreçlerinin yetersiz kaldığı noktada devreye girerek azot, fosfor ve patojenlerin yüksek oranda temizlenmesinde görev alan tesislere verilen addır. İleri biyolojik arıtma gerçekleştirilirken MBR, MBBR, IFAS teknolojileri kullanılır.
MBR (Membrane Bioreactor) Nedir?
Membran biyoreaktör, geleneksel aktif çamur sürecine ilave ince filtrasyon membranı entegre edilmesiyle çalışır.
MBBR (Moving Bed Biofilm Reactor) Nedir?
Hareketli Yataklı Biyofilm Reaktör olarak çevrilen bu teknoloji atıksu arıtma havuzuna çok sayıda küçük plastik taşıyıcı eklenerek çalışır. Bu parçaların üzerinde bakteriler birikir ve suyu temizleyen bir tabaka (biyofilm) oluşturur. Havuzdaki hava kabarcıkları hem bu taşıyıcıları hareket ettirir hem de bakterilere oksijen sağlar. MBBR ile sudaki kirli maddeler ve azot, etkili şekilde parçalanır. Mevcut arıtma tesislerine kolayca eklenebilir ve çamur geri devrine gerek kalmadan yüksek verim sağlar.
IFAS (Integrated Fixed-Film Activated Sludge) Nedir?
Entegre Sabit Film Aktif Çamur olarak dilimizde kullanılan bu sistem ise mevcut atıksu arıtma havuzlarına özel plastik taşıyıcılar eklenerek çalışan bir teknolojidir. IFAS sayesinde, hem sudaki kirli maddeler parçalanır hem de suyun içindeki azot gibi maddeler özel bakteriler tarafından temizlenir. Taşıyıcılar, havuzun içinde yüzer ya da sabit şekilde durur. Bu parçaların yüzeyinde faydalı bakteriler birikir ve çoğalır. Bu bakteriler, suyun içinde doğal olarak oluşan “aktif çamur” ile birlikte çalışarak daha etkili bir temizlik sağlar.
İleri Biyolojik Arıtma Tesislerine Neden Geçiş Yapılıyor?
Söz konusu geçişin en temel sebebi daha temiz şekilde arıtılmış suyun geri dönüştürülmesi dir. Fakat bunun yanı sıra;
- Daha temiz deniz ve deniz çevresi.
- Sürekli ve gerekli olarak sıklaştırılan Çevre Mevzuatları.
- Geri dönüştürülebilen suya olan ihtiyaç. Yani su kıtlığı.
- Artan nüfus ve doğal olarak kapasite artış gereksinimi. İleri biyolojik sistemlerle aynı anda daha fazla su arıtmak mümkün oluyor.
Arıtma Tesisleri, İleri Biyolojik Arıtma Tesislerine Nasıl Çevriliyor?
Atık su arıtma tesislerinin ileri biyolojik atık su arıtma tesislerine çevrilmesini en basit ve sıralı adımlarla şu şekilde anlatabiliriz:
- İhtiyaç Analizi ve Tasarım: Mevcut tesis kapasitesi, çıkış suyu kalitesi ve gelecek talepler belirlenir.
- Teknoloji Seçimi: Tesisin hedeflerine göre MBR, MBBR, IFAS vb. en uygun teknoloji seçilir.
- Saha Mühendisliği: Mevcut altyapının nasıl kullanılabileceği planlanır.
- Ekipman Kurulumu: Yeni ekipmanlar (membranlar, taşıyıcılar, pompalar, blower’lar vb.) monte edilir.
- Devreye Alma ve Eğitim: Sistem kademeli olarak işletmeye alınır ve personel eğitilir.
- İzleme ve Optimizasyon: Süreç verileri analiz edilerek sistem verimliliği artırılır.
Ülkemizde başta İstanbul (İSKİ) olmak üzere Muğla, Bursa illerimizde İleri Biyolojik Atık Su Arıtma Tesisleri bulunmaktadır.