CIWA yani İngilizce açılımıyla Cooperation in International Waters in Africa olan bu terimi dilimize çevirdiğimiz zaman Afrika’da Uluslararası Sularda İşbirliği Programını ifade etmektedir. Dünya Bankası tarafından yürütülen bu program, Sahra Altı Afrika’da yer alan ülkelerin sınır aşan su kaynaklarını daha verimli, sürdürülebilir ve adil bir şekilde yönetmelerine yardımcı olmayı amaçlamaktadır.
CIWA’nın Temel Amacı Nedir?
Afrika’da nehirlerin, göllerin ve yer altı sularının büyük bölümü birden fazla ülkenin sınırlarından geçmektedir. Bu nedenle, bir ülkede yapılan bir su yatırımı ya da yaşanan bir iklim olayı, komşu ülkeleri de doğrudan etkiler.
CIWA’nın temel amacı:
- Ülkeler arasında su kaynakları yönetiminde iş birliğini teşvik etmek,
- Veri paylaşımı, planlama ve yatırım kararlarını ortaklaştırmak,
- Su ile ilgili sorunlarda çatışma yerine dayanışmayı güçlendirmektir.
CIWA’nın Faaliyet Alanları
Teknik ve kurumsal kapasite geliştirme: CIWA, Afrika’daki bölgesel ve ulusal su yönetim kurumlarını teknik anlamda güçlendirerek veri toplama, analiz, planlama ve uygulama konularında daha yetkin hale gelmelerini sağlar. Bu, özellikle sınır aşan havzaların yönetiminde büyük önem taşır.
Veri toplama ve paylaşımı: Birçok Afrika ülkesinde yerel hidrolojik ve meteorolojik veri eksikliği büyük bir sorundur. CIWA, bu boşlukları kapatmak için dijital sistemler, uydu teknolojileri ve açık veri platformları geliştirir. Böylece ülkeler su politikalarını kanıta dayalı biçimde şekillendirebilir.
Ortak yatırım planlaması: Program, ülkelerin birlikte ekonomik fayda sağlayabileceği ortak su projeleri (örneğin hidroelektrik santraller, barajlar, sulama sistemleri) geliştirmelerine yardımcı olur. Bu yatırımlar bölgesel refahı artırırken, iklim değişikliğine karşı dirençli altyapılar oluşturur.
İklim değişikliğine uyum ve azaltım: CIWA, su kaynaklı iklim krizlerine (sel, kuraklık, su kıtlığı) karşı dayanıklı sistemler kurmak için çalışmalar yürütür. Aynı zamanda sera gazı salımını azaltan projeleri (örneğin yenilenebilir enerji yatırımları) destekleyerek iklim değişikliğinin etkisini hafifletir.
Toplumsal kapsayıcılık ve cinsiyet eşitliği: Kadınların su yönetimi alanında teknik rollerde ve karar alma mekanizmalarında daha fazla yer almasını teşvik eder. Ayrıca gençlere yönelik staj ve eğitim programları ile geleceğin su liderlerinin yetişmesine katkı sağlar.
Barış ve güvenlik: Su, özellikle kıt kaynaklara sahip bölgelerde çatışma sebebi olabilir. CIWA, ortak su yönetimi sayesinde ülkeler arasında diyalog, güven ve iş birliğini artırarak barışı da destekler. Örneğin, Çad Gölü ve Nijer Havzası gibi çatışmaya açık bölgelerde yürütülen projeler sosyal uyumu güçlendirir.
CIWA Hangi Bölgelerde Etkili?
CIWA, Sahra Altı Afrika’da birçok sınır aşan su havzasında faaliyet göstermektedir. Bunlardan bazıları:
- Nijer Nehri Havzası
- Çad Gölü Havzası
- Zambezi Nehri
- Nile Nehri
- Senegal Nehri
- Victoria Gölü çevresi
Afrika, hem iklim krizinden en çok etkilenen kıtalardan biri hem de en hızlı büyüyen nüfusa sahip bölgelerden biridir. Bu iki durum birleştiğinde su kıtlığı, göç, tarımsal verim kaybı ve enerji açığı gibi sorunlar kaçınılmaz olur. CIWA, bu sorunları bölgesel düzeyde ele alarak çözüm üretmeye çalışan nadir programlardan biridir.